Historia

Sformowana rozkazem z dnia 1 listopada 1940 roku po przeformowaniu 19 Dywizji Piechoty. Początkowo stacjonowała na terenie Niemiec, wchodząc w skład 11 Armii.

W czerwcu 1941 roku w ramach przygotowań do ataku na ZSRR włączona w skład 3 Grupy Pancernej Grupy Armii „Środek”. Bierze udział w walkach na środkowym odcinku frontu wschodniego do grudnia 1942 roku.

W styczniu 1943 roku przesunięta na południowy odcinek frontu wschodniego, początkowo wchodzi w skład Grupy Armii „Don”, a później Grupy Armii „Południe”. W lipcu 1943 roku w składzie 4 Armii Pancernej bierze udział w bitwie na Łuku Kurskim walcząc w rejonie Biełgorodu, gdzie ponosi ciężkie straty. Następnie walczy na terenie Ukrainy pod Kijowem, Żytomierzem, Kamieńcem Podolskim. W lipcu 1944 roku wycofana z linii frontu i skierowana do Holandii, lecz już w sierpniu 1944 roku ponownie skierowana na front wschodni.

Ten etap historii dywizji interesuje nas najbardziej:
Na przełomie lipca i sierpnia dywizja walczyła pod Warszawą - pod Okuniewem i Radzyminem przeciew 2. Armii Pancernej (pod Warszawą nastąpiła jej koncentracja, m.in połączył się tam z nią I batalion panc. 27. Pułku Pancernego). Od 4 sierpnia dywizja przemieszczała się przez Warszawę i Modlin przez Grójec na Warkę - brała udział w nieudanym ataku na przyczółek pod Magnuszewem do 13 sierpnia, a następnie do 19-23 sierpnia odpierała ataki Armii Czerwonej pod Głowaczowem (przeciwnik 8. Armia Gwardii i 16. KPanc). Następnie przemieszczona pod Radzymin z zadaniem wsparcia 5. Dyw. Panc. SS w walce z 70. Armią. Pod koniec sierpnia część dywizji znów przemieszczona, tym razem pod Puławy, do walki z 69. Armią. 74. Pułk Grenadierów Pozostał wówczas z dywizją "Wiking".


W listopadzie 1944 roku wycofana do odwodu OKH stacjonowała w rejonie Radomia, gdzie znajdowała się do rozpoczęcia ofensywy styczniowej w 1945 roku.

W lutym 1945 roku skierowana na Śląsk, gdzie bierze udział w walkach w składzie 17 Armii, w rejonie Nysy i Otmuchowa. Następnie wycofuje się na Morawy, gdzie kapituluje w maju 1945 roku.
Dowódcy

    gen. wojsk panc. Otto von Knobelsdorff (1940 – 1942)
    gen. por. Gustav Schmidt (1942 – 1943)
    gen. por. Hans Källner (1943 – 1944)
    gen. por. Walter Denkert (1944)
    gen. por. Hans Källner (1944 – 1945)
    gen. mjr Hans-Joachim Deckert (1945)

Skład
1941

    27 pułk pancerny (Panzer-Regiment 27)
    19 Brygada Strzelców (Schützen-Brigade 19)
        73 pułk strzelców (Schützen-Regiment 73)
        74 pułk strzelców (Schützen-Regiment 74)
        19 batalion motocyklowy (Kradschützen-Bataillon 19)
    19 pułk artylerii (Artillerie-Regiment 19)
    19 batalion rozpoznawczy (Aufklärungs-Abteilung 19)
    19 dywizjon przeciwpancerny (Panzerjäger-Abteilung 19)
    19 batalion pionierów (Pionier-Bataillon 19)
    19 batalion łączności (Nachrichten-Abteilung 19)

1943

    27 pułk pancerny (Panzer-Regiment 27)
    73 pułk grenadierów pancernych (Panzer-Grenadier-Regiment 73)
    74 pułk grenadierów pancernych (Panzer-Grenadier-Regiment 74)
    27 pułk artylerii pancernej (Panzer-Artillerie-Regiment 27)
    19 pancerny batalion rozpoznawczy (Panzer-Aufklärungs-Abteilung 19)
    272 dywizjon artylerii przeciwlotniczej (Heeres-Flak-Artillerie-Abteilung 272)
    19 dywizjon przeciwpancerny (Panzerjäger-Abteilung 19)
    19 pancerny batalion pionierów (Panzer-Pionier-Bataillon 19)
    19 pancerny batalion łączności (Panzer-Nachrichten-Abteilung 19)

Latem 1943 dywizja posiadała 81 czołgów.

Pierwsze walki w Polsce:

23.7.44 - z rejonu Podlipek udany kontratak na Kuźnicę I.(SPW)/Pz.Gren.Rgt. 74 z 5./ i 8./Pz.Rgt. 27 (ciężko ranny dowódca I./Pz.GrenRgt. 74 kapitan Wilhelm Buschmann - wkrótce zmarł). Strata bezpowrotna 7 czołgów Pz IV.

24.7.1944 - grupa pułkownika Stollbrock w obronie na linii Wiesel-Stellung na zachód od Kuźnicy (Na prawym skrzydle od południowej części kolonii Łosośna do skrzyżowania dróg na południe od Kuźnicy rozlokowała się 1./Pz.Pi.Btl. 19, dalej do centrum Kuźnicy H.Pi.Btl.632 (dwie kompanie), do rejonu mostu 400 m na południe od Kawal II./Pz.Gren.Rgt. 74. Obronę samej miejscowości uzupełnił Pz.Jg.Abt. 1057 kapitana Dahmena (10 dział przeciwpancernych 75 mm). I.(SPW)/Pz.Gren.Rgt. 74 (dwie kompanie grenadierów) już pod dowództwem kapitana Hansa Maiera ze wszystkimi sprawnymi czołgami w odwodzie.
6./Pz.Rgt. 27 (nowoprzybyła na front) przydzielona do Grupy Korpuśnej “von Gottberg”.
Wieczorem dywizja posiadała 40 sprawnych, 21 w krótkiej i 4 w długiej naprawie Pz IV.

25.7.1944 19 DPanc całością sił, które dotarły na front znajdowała się w odwodzie 4 armii i VI KA:
1. Grupa “Stollbrock”: sztab Pz.Gren.Rgt. 74, II./Pz.Gren.Rgt. 74, 3./Pz.Art.Rgt. 19, ½ 3./PzJg.Abt. 19(5 dział ppanc) jako rezerwa 4 armii w rejonie Romanówki.
2. Grupa “Baier”: sztab Pz.Rgt. 27 ppanc, II./Pz.Rgt. 27 (5./ i 8./), I.(SPW)/Pz.Gren.Rgt.74, 2./Pz.Art.Rgt. 19 (Wespe), ½ 3./Pz.Jg.Abt 19 (7 dział ppanc) jako rezerwa VI korpusu w rejonie Chwaszczewo – Nowinka. W odwodzie grupy 5 czołgów Pz IV w rejonie na północny-wschód od miejscowości Kupiski.
3. Grupa “Källner”: sztab 19 DPanc, dywizyjna kompania ochrony, 2./Pz.Aufkl.Abt. 19, 1./Pz.Pi.Btl. 19, 1./Pz.Art.Rgt. 19 (Wespe) jako rezerwa dywizji w rejonie Trościanka – las no zachód od miejscowości.
4. 6./Pz.Rgt. 27 w dyspozycji Grupy Korpuśnej “von Gottberg”.

26.7.1944
1. Grupa “Stollbrock” razem z Pz.Aufkl.Abt. 20 kontratak pod Jastrzębną
2. Grupa “Baier”: sztab Pz.Rgt. 27 ppanc, część sztabu II./Pz.Rgt. 27, 7./Pz.Rgt. 27 (nowoprzybyła na front) i 8./PzRgt. 27, I.(SPW)/Pz.Gren.Rgt.74, 2./Pz.Art.Rgt. 19 (Wespe), odmaszerowała do LV KA z 2. Armii. Z grupą odjechał dowódca dywizji generał Källner.
3. 5./Pz.Rgt. 27 przydzielona do 14. DP
4. Sztab 19 DPanc z szefem sztabu podpułkownikiem Eitelem Binderem, już pod tymczasowym dowództwem generała majora Liegmanna o godzinie 18.00 przejął dowodzenie nad wyznaczonym odcinkiem frontu od Siderki do rejonu Lebiedzina. Dywizja posiadała łącznie (z czołgami, które odeszły) 50 sprawnych Pz IV i 21 będących w krótkiej naprawie.

O godzinie 18.00 26.7.1944 sztabowi podporządkowano następujące jednostki:
· 74 pgrenpanc: pułkownik Stollbrock
- II./Pz.Gren.Rgt. 74: major Hetley,
- 9./Pz.Gren.Rgt. 74 (6 samobieżnych dział piechoty),
- 10./Pz.Gren.Rgt.74 (saperzy na transporterach opancerzonych),
- 6./Pz.Rgt. 27 (12 sprawnych Pz IV),
- Pz.Aufkl.Abt 20: kapitan von Hannecken
· sztab SS-Pz.Gren.Rgt.5 “Totenkopf”
- SS-Pol.Rgt 4 SS: sztab z I, II, III batalionem, I./SS-Pol.Rgt. 34, 23 batalion SD, Pol.Pz.Kp. 2 (4 samochody pancerne Steyer): podpułkownik policji Danz, z odcinkiem obrony w rejonie Jastrzębnej,
- SS-Pol.Rgt. 17: sztab z I batalionem, zmotbżand: podpułkownik policji Lechthaler, z odcinkiem obrony nad Biebrzą po obu stronach Kamiennej Nowej,
- I./SS-Pz.Gren.Rgt. 5 “Totenkopf” (na transporterach opancerzonych) w obronie od Kamiennej Starej do Ostrowa,
- w odwodzie: III./SS-Pz.Gren.Rgt. 6 “Theodor Eicke”, SS-Pz.Jg.Abt. 3 (8 sprawnych StuG III), SS-Pz.Pi.Btl. 3, 9./Pz.Rgt. 3 (6 sprawnych Tygrysów).
· grupa “Anhalt” (sztab SS-Pol.Rgt. 2): pułkownik SS Anhalt
- grupa “Harring”: resztki SS-Pol.Rgt. 22, DFB 299, dowództwo grupy operacyjnej żandarmerii d/z specjalnych: pułkownik policji Harring z odcinkiem obrony od Ostrowa do wzgórza 142,
- SS-Pol.Rgt. 2: I, II, III batalion, dowództwo operacji przeciwpartyzanckich “Birke”, część Sich.Btl. 346 i 570: od wzgórza 142 na północ od Grzebieni do Siderki.
- SS-Flak.Abt 202 “Reichsführer SS”: kapitan SS Fiebiger
· 2./Pz.Aufkl.Abt. 19,
· 1./Pz.Pi.Btl 19,
· Pz.Nachr.Abt. 19 (sztab i dwie niepełne kompanie),
· część oddziałów zaopatrzenia, warsztatowych, sanitarnych i administracyjnych z 19 DPanc.

27.7.1944

1. Sztab dywizji i grupa “Stollbrock” (w 4. Armii)
- 6./Pz.Rgt. 27 kontratak pod Jaczną i Harasimowiczami.
- Grupa “Stollbrock” kontratak i odzyskanie Jastrzębnej I. Dowódca II./Pz.Gren.Rgt. 74 major Hethey i adiutant 74 pgrenpanc kapitan Dierking ranni w wypadku motocyklowym. Obaj zostali przewiezieni do szpitala.
- Wieczorem sztab dywizji Liegmann przejął dowodzenie od sztabu 19 DPanc.
- 5 kompania czołgów (9 sprawnych Pz IV) w ciągu dnia była przydzielona do 14 DP
- Przybył na front II./Pz.Art.Rgt. 19
- W nocy wszystkie oddziały 19. DPanc rozpoczęły marsz do 2. Armii (oprócz 5./Pz.Rgt. 27 i 1./H.Flak.Abt. 272 i części 3./Pz.Jg.Abt. 27):
a) czołgi i pojazdy o wadze ponad 12 ton: Osowiec – Mężenin – węzeł drogowy 8 km na południe od Tykocina,
b) pojazdy o wadze poniżej 12 ton: Suchowola – Korycin – Knyszyn – Tykocin – węzeł drogowy 8 km na południe od Tykocina.

2. Generał Källner i grupa „Baier” (w 2. Armii)
- Rano grupa „Baier” ześrodkowana na zachód od Chroroszczy (36 Pz IV, 55 SPW, 3 Wespe)
- Kontrataki pod Starosielcami na odcinku II./Jg.Rgt. 83
- Kontratak pod Bacieczkami na odcinku III./Jg.Rgt. 83
- Wieczorem koncentracja pod Księżynem za pozycjami Jg.Rgt. 49

3. W tym czasie pozostałe oddziały 19 DPanc kończyły przegrupowanie z Holandii do Orzysza, gdzie miały być odświeżone i uzbrojone. Dotychczas dotarły tam: sztab Pz.Gren.Rgt. 73, I./ i II./Pz.Gren.Rgt. 73, H.Flak.Abt. 272, Pz.Aufkl.Abt. 19, III./Pz.Art.Rgt. 19, część Pz.Nachr.Abt. 19, Pz.Pi.Btl 19, część Pz.Jg.Abt. 19, część oddziałów warsztatowych, oddziały zaopatrzenia, oddziały sanitarne, oddziały administracyjne. Dowództwo Grupy Armii “Środek” poinformowało 2. Armię, że oddziały te, po osiągnięciu gotowości bojowej, będą sukcesywnie przybywać do Grajewa.

Organizacja artylerii przedstawiała się następująco:
· sztab Pz.Art.Rgt. 19: pułkownik Günther Zugehör:
- I./Pz.Rgt.Art. 19: major Krüger: 1 i 3 bateria (6 Wespów i 6 Hummeli – tylko część sprawnych)
- Art.Br. 704: major Weidner: s.Art.Abt. 151 (12 dział 150 mm), Art.Abt. 934 (9 lekkich haubic 105 mm), Art.Abt. 861 (12 lekkich haubic 105 mm), 1./s.Art.Abt. 808 (3 działa 210 mm), 1./s.Art.Abt. 817 dart (3 działa 170 mm).
Łącznie dywizja wieczorem dysponowała 12 własnymi czołgami Pz IV oraz 6 Tygrysami i 8 działami szturmowymi StuG III z dywizji “Totenkopf”.

Ostatnio edytowany przez Peter44 (2012-10-29 21:12:39)